Εισαγωγή

Στην ψυχολογία, ένας από τους πιο βασικούς πυλώνες είναι η κατανόηση και η ενσυναίσθηση. Όχι μόνο για τους ανθρώπους, αλλά για όλα τα πλάσματα που μοιράζονται αυτόν τον κόσμο μαζί μας. Η Ήρα δεν είναι απλώς μια σκυλίτσα που πέρασε δύσκολα και τώρα προσπαθεί να ανακάμψει. Είναι η αντανάκλαση των συναισθημάτων που εμείς, ως άνθρωποι, μπορεί να αγνοούμε ή να παραβλέπουμε. Η αφήγησή της μέσα από αυτές τις “συνεδρίες” μας θυμίζει ότι το αληθινό ταξίδι για την θεραπεία και την ευημερία ξεκινά με την ενσυναίσθηση, την αποδοχή και την αλληλεπίδραση χωρίς κριτική.

Τα ζώα, όπως η Ήρα, μας διδάσκουν με τον πιο αθώο τρόπο ότι κάθε εμπειρία μας αφήνει ίχνη, κάθε πόνος έχει αντίκτυπο και κάθε ανάγκη για αγάπη είναι πανανθρώπινη, πέρα από το είδος μας. Στην ψυχολογία, αυτά τα μαθήματα δεν είναι μόνο για τη θεραπεία των ανθρώπων, αλλά και για την αλληλεπίδραση μας με τον κόσμο γύρω μας, για την καλύτερη κατανόηση του άλλου, όποιος κι αν είναι αυτός.

 

Συνεδρία 1 – “Μην με κοιτάς, θα φύγω”

Η Ήρα μιλά στην ψυχολόγο της

 

Είμαι σκυλί. Όχι αντικείμενο. Όχι διακοσμητικό. Όχι φύλακας για την αυλή. Είμαι ψυχή. Σώμα με καρδιά. Καρδιά που φοβάται.

Κανείς δεν με ρώτησε πώς νιώθω. Μόνο με έσπρωξαν, με έδεσαν, μου φώναξαν, με χτύπησαν. Άλλες φορές, απλώς με αγνόησαν. Και ξέρεις κάτι; Η σιωπή πονάει όσο και η βία. Μπορεί και περισσότερο.

Όταν μπήκα σε αυτό το δωμάτιο, έψαχνα πόρτα διαφυγής. Δεν έψαχνα αγκαλιά. Γιατί οι αγκαλιές, όταν τις έχεις στερηθεί, μοιάζουν επικίνδυνες. Θέλω να σε εμπιστευτώ. Αλλά δεν ξέρω αν επιτρέπεται.

Μην νομίζεις ότι επειδή δεν μιλάω, δεν αισθάνομαι. Κάθε ήχος, κάθε βήμα σου, κάθε ανάσα… τα παρατηρώ όλα. Με την ουρά ανάμεσα στα πόδια μου, με τα αυτιά πίσω, με το βλέμμα χαμηλά. Αυτή είναι η γλώσσα μου. Εγώ έτσι φωνάζω “φοβάμαι”.

Αν έρθεις πολύ κοντά, μπορεί να γρυλίσω. Όχι γιατί είμαι επιθετική. Αλλά γιατί δεν έχω άλλο τρόπο να πω: Μην με πληγώσεις πάλι.

Δεν θυμάμαι πόσο καιρό ήμουν μόνη. Ο χρόνος δεν μετριέται σε μέρες όταν πεινάς και πονάς. Μετριέται σε νύχτες που δεν τελείωναν ποτέ. Μετριέται σε βήματα πάνω σε παγωμένο τσιμέντο. Σε χτυπήματα χωρίς λόγο. Σε λέξεις σκληρές, κι ας μην ήξερα τι σήμαιναν, το ύφος τους ήταν αρκετό.

Θέλω να σε ρωτήσω κάτι:

Γιατί εσείς οι άνθρωποι με φοβάστε όταν φοβάμαι;

Γιατί νομίζετε ότι το δάγκωμα είναι κακία, κι όχι απελπισία;

Γιατί δεν βλέπετε πως ένα ζώο που πονάει… θέλει απλώς να νιώσει ασφαλές;

Δεν σου ζητάω πολλά. Μην με κοιτάς στα μάτια, ακόμα δεν το αντέχω. Μην προσπαθείς να με αγγίξεις, δεν είναι ώρα. Απλώς… κάτσε εκεί. Και μη φύγεις. Έστω για λίγο.

 

Σχολιασμός:

Τα ζώα δεν έχουν λόγια, αλλά έχουν ψυχή. Νιώθουν. Θυμούνται. Πενθούν. Ελπίζουν. Και πάνω απ’ όλα, φοβούνται όπως εμείς.

Αν δεις ένα φοβισμένο ζώο, μην το κρίνεις. Μη σκεφτείς “είναι κακό”, “είναι άγριο”, “είναι επικίνδυνο”. Σκέψου: τι πέρασε για να γίνει έτσι;

Και μετά, κάτσε λίγο μαζί του. Χωρίς απαιτήσεις. Χωρίς φόβο. Χωρίς φωνές.

Έτσι αρχίζει η αλλαγή.

 

Συνεδρία 2 –“Σώπα, θα ακούσω”

Η Ήρα μιλά στην ψυχολόγο της

 

Δεν πλησίασα. Μη νομίζεις. Ακόμα μένω κοντά στην πόρτα. Αλλά αυτή τη φορά… δεν την κοιτάω συνέχεια. Την άφησα πίσω μου. Λίγο.

Έκατσα στο χαλάκι. Όχι επειδή με διέταξες. Αλλά γιατί εκεί, στο ίδιο σημείο με την προηγούμενη φορά, κάτι μέσα μου είπε πως μπορώ. Κι αυτό είναι μεγάλο. Για ένα σκυλί σαν κι εμένα, το “μπορώ να κάτσω” σημαίνει: “ίσως δεν χρειάζεται να τρέξω, να κρυφτώ”.

Δεν μου μίλησες πολύ. Σ’ ευχαριστώ. Για εμάς που φοβόμαστε, οι πολλές λέξεις είναι σαν βροχή που πέφτει πάνω σε πληγή. Θέλουμε ησυχία. Θέλουμε να ακούμε τον ήχο της ανάσας σου. Όχι για να τον ερμηνεύσουμε, αλλά για να δούμε αν είσαι θυμωμένη. Αν έχεις αλλάξει διάθεση. Αν πρέπει να τρέξουμε πάλι.

Σου πήρε ώρα να κερδίσεις το βλέμμα μου. Αλλά κάποια στιγμή, γύρισα και σε κοίταξα. Όχι στα μάτια, αυτό είναι πολύ για μένα. Σε κοίταξα στα γόνατα. Ήθελα να δω αν είναι σφιγμένα. Αν ετοιμάζεσαι να σηκωθείς απότομα. Δεν το έκανες. Κι έτσι… σώπασα κι εγώ.

Για πρώτη φορά, άκουσα τι σημαίνει σιωπή χωρίς απειλή.

Όχι η σιωπή του φόβου.

Η άλλη. Η καλή.

Αυτή που λέει: “Είμαι εδώ και δεν θα σου κάνω κακό.”

Εκείνη την ώρα θυμήθηκα. Όχι τι μου έκαναν, αυτά δεν χρειάζεται να τα θυμάμαι. Θυμήθηκα πώς είναι να μην σε κυνηγούν. Πώς είναι να μην χρειάζεται να κοιμάσαι με τα μάτια ανοιχτά, να είσαι σε εγρήγορση.

Δεν ήρθα για χάδια ακόμα. Αλλά ήρθα για κάτι πιο βαθύ: για την ησυχία σου. Μπορώ να τη μοιραστώ; Μου τη δίνεις λίγο, χωρίς όρους;

 

Σχολιασμός:

Τα σκυλιά δεν “συνηθίζουν” απλά. Τα ζώα δεν “ξεχνάνε” επειδή τους δείξατε φαγητό ή ένα παιχνίδι.

Η εμπιστοσύνη τους δεν χτίζεται με φωνές, με “έλα, έλα”, ούτε με πίεση για χάδι. Χτίζεται με υπομονή. Με συνέπεια. Με σιωπή.

Όπως κι οι άνθρωποι που έχουν περάσει τραύμα, έτσι και τα ζώα χρειάζονται χώρο για να πιστέψουν πως αυτή τη φορά… ίσως είναι αλλιώς.

Η Ήρα, σιγά-σιγά, αρχίζει να “ανοίγει αυτιά”.

 

Συνεδρία 3 – “Να σε πλησιάσω λίγο;”

Η Ήρα μιλά στην ψυχολόγο της

 

Σήμερα, έκανα κάτι που δεν έχω κάνει καιρό.

Έβαλα το ένα μου πόδι λίγο πιο μπροστά. Μισό βήμα. Μόνο τόσο.

Αλλά αυτό, για μένα, ήταν σαν να έκανα άλμα.

Δεν σε κοιτώ ακόμα στα μάτια. Αλλά σε πλησιάζω λίγο. Εσύ δεν το κατάλαβες, ίσως. Έπαιξες με το στυλό σου, έγραφες. Δεν είπες τίποτα. Κι αυτό ήταν το καλύτερο που μπορούσες να κάνεις: δεν αντέδρασες.

Ξέρεις πώς επικοινωνούμε εμείς τα σκυλιά; Με το σώμα.

Η ουρά μου, ας πούμε. Σήμερα δεν ήταν σφιγμένη κάτω από την κοιλιά. Ήταν χαμηλή, αλλά χαλαρή. Σαν σχοινί που δεν κρατιέται τεντωμένο. Δεν κουνούσε, μη φανταστείς. Αλλά δεν ήταν παγωμένη.

Τα αυτιά μου ήταν μισά προς τα πίσω. Όχι γιατί φοβόμουν, αλλά γιατί προσπαθούσα να ακούσω.

Όχι τους ήχους, εσένα. Τον ρυθμό της φωνής σου. Τη μουσική του χώρου. Τον ήχο που κάνει η καρέκλα σου όταν μετακινείται και αν με τρομάζει.

Κι όταν γύρισες λίγο, άκουσα τον λαιμό σου να καταπίνει. Ήσυχα. Ήρεμα. Κι ένιωσα πως δεν κρατάς μέσα σου φωνές.

Έκανα ένα βήμα. Και τώρα κάθομαι λίγο πιο κοντά.

Το σώμα μου ακόμα ακουμπάει στη γωνιά, χρειάζομαι το πίσω μέρος να στηρίζεται. Αλλά μπροστά, άφησα χώρο να με πλησιάσεις. Ίσως, λέω ίσως, να με άγγιζες και να μην έφευγα αμέσως.

Ξέρεις πόσα λέω χωρίς λέξεις;

Όταν ανασηκώνω λίγο τη μουσούδα, σημαίνει “σε εξετάζω”.

Όταν γέρνω το σώμα μακριά σου, σημαίνει “δεν είμαι έτοιμη”.

Όταν χασμουριέμαι, δεν νυστάζω, νιώθω αμήχανα.

Όταν κουνάω λίγο την άκρη της ουράς, χωρίς να είναι ψηλά, σημαίνει: παρακολουθώ και… ίσως σε εμπιστεύομαι λίγο.

Εσύ το είδες αυτό; Το παρατήρησες;

Αν θέλεις να με καταλάβεις, μη μου μιλάς πολύ. Κοίτα με.

Όχι στα μάτια. Στο σώμα. Διάβασέ με.

Εγώ, έτσι σου μιλώ.

 

Σχολιασμός:

Τα ζώα δεν έχουν λέξεις, έχουν σημάδια. Κι αυτά τα σημάδια είναι πιο ειλικρινή από κάθε λόγο.

Αν θες να σε εμπιστευτεί ένας σκύλος, μάθε να τον διαβάζεις. Μάθε τι λέει με την ουρά του. Με τα αυτιά του. Με το πώς ανασαίνει. Με το αν σου γυρνάει την πλάτη ή αν σε πλησιάζει ένα βήμα κάθε φορά.

Η εμπιστοσύνη τους δεν αγοράζεται. Κερδίζεται.

Με το σώμα σου ήρεμο. Τη φωνή σου γλυκιά. Και την υπομονή σου… τεράστια.

 

Συνεδρία 4 – “Μου μοιάζεις λίγο”

Η Ήρα μιλά στην ψυχολόγο της

 

Σήμερα, δεν ξάπλωσα αμέσως. Πρώτα σε μύρισα. Πιο κοντά από ποτέ. Δεν σου άγγιξα το χέρι, μη νομίζεις. Αλλά μύρισα τον αέρα γύρω σου.

Και κάτι… μου φάνηκε οικείο.

Ήσουν ήσυχη. Αλλά όχι απλώς ήσυχη, βαθιά ήσυχη. Όπως όταν κάποιος κρατά μέσα του πολλά, για να μην τα δείξει. Το καταλαβαίνω αυτό. Κι ας μην μπορώ να πω “πώς το νιώθω”. Το νιώθω.

Εμείς, τα σκυλιά, δεν καταλαβαίνουμε λέξεις όπως “στενοχώρια” ή “έγνοια”.

Καταλαβαίνουμε όμως το βάρος του σώματος όταν πέφτει λίγο πιο βαθιά στην καρέκλα.

Το πώς ανασαίνεις λίγο πιο βαριά όταν σκέφτεσαι.

Το ότι δεν έδεσες αυτή τη φορά τα μαλλιά σου, όπως τις άλλες φορές.

Μου μοιάζεις λίγο, το ξέρεις;

Δεν σου κρατάω κακία γι’ αυτό. Ίσα-ίσα. Μου αρέσει που δεν είσαι πάντα ίδια. Μου αρέσει που αφήνεσαι κι εσύ λίγο. Γιατί εγώ έτσι νιώθω ασφαλής, όταν δεν χρειάζεται να προσποιούμαι.

Όταν νιώθω ότι, κι εσύ… έχεις κάποτε φοβηθεί.

Δεν θέλω να με λυπάσαι.

Αλλά θέλω να με καταλαβαίνεις.

Κι εσύ, σήμερα, το κάνεις χωρίς να προσπαθείς.

Δεν ήρθα να σε “γιατρέψω”. Ούτε ήρθα για να με “θεραπεύσεις”.

Ήρθα να μείνουμε λίγο μαζί.

Δύο υπάρξεις που έμαθαν να διαβάζουν τις σιωπές.

Δύο ψυχές που γνωρίζουν πως η πληγή δεν φωνάζει πάντα. Μερικές φορές… κάθεται απλώς ήσυχα δίπλα σου.

Κι αυτό, το καταλαβαίνω πολύ καλά.

 

Σχολιασμός:

Τα ζώα έχουν ενσυναίσθηση. Νιώθουν πότε δεν είσαι καλά. Καταλαβαίνουν πότε κάτι δεν πάει όπως συνήθως. Δεν ξέρουν γιατί. Δεν χρειάζονται τις λεπτομέρειες. Αρκεί το “είμαι εδώ”.

Αν έχετε δίπλα σας ένα ζώο, παρατηρήστε το τις στιγμές που είστε πιο ευάλωτοι. Θα δείτε πως συχνά… απλώς έρχεται κοντά σας. Χωρίς να ζητάει τίποτα.

Και τότε, θυμηθείτε: δεν είναι “μόνο ένα σκυλί”. Είναι κάποιος που βλέπει, ακούει, νιώθει και βλέπει εσάς πιο καθαρά απ’ όσο νομίζετε.

 

Συνεδρία 5 – “Μπορείς να με αγαπήσεις έτσι;”

Η Ήρα μιλά στην ψυχολόγο της

 

Σήμερα ακούμπησα το πηγούνι μου στο χαλί. Μπροστά σου. Ήταν η πρώτη φορά που άφησα το λαιμό μου ακάλυπτο. Δεν είναι τυχαίο. Σημαίνει “εμπιστεύομαι”. Σημαίνει “αν θες να με πληγώσεις, μπορείς, αλλά πιστεύω ότι δεν θα το κάνεις”.

Με κοίταξες. Δεν έκανες καμία ξαφνική κίνηση. Ούτε χάδι, ούτε λόγια.

Σε ευχαριστώ.

Γιατί, να σου πω κάτι;

Δεν θέλω να με πλησιάζουν για να “δουν πόσο καλό σκυλάκι έγινα”.

Δεν έγινα “καλό”. Έγινα αληθινό. Έμαθα να μην παριστάνω.

Κι αυτό είναι που θέλω να ρωτήσω σήμερα:

Μπορείς να με αγαπήσεις έτσι;

Όχι επειδή έγινα πιο κοινωνική. Όχι επειδή σταμάτησα να τρέμω.

Αλλά επειδή είμαι αυτή που είμαι. Ένα πλάσμα με ιστορία, με φόβους, με χαρά που τρέμει να βγει.

Μπορείς να με αγαπήσεις σαν σκυλί;

Όχι σαν παιδί. Όχι σαν αντικείμενο. Όχι σαν “δουλειά” που πρέπει να φτιάξεις.

Αλλά σαν ένα πλάσμα που θέλει να υπάρχει δίπλα σου, αν του το επιτρέψεις.

Να με αγαπάς όταν μυρίζω περίεργα. Όταν δεν θέλω χάδια. Όταν φοβάμαι τα πυροτεχνήματα.

Όταν τρώω λίγο βιαστικά, γιατί έτσι έμαθα.

Όταν αργώ να καταλάβω ότι τώρα πια… δεν με κυνηγάει κανείς.

Αν μπορείς να με αγαπήσεις έτσι, χωρίς να με αλλάξεις, τότε είσαι ο άνθρωπός μου.

Κι εγώ, η Ήρα, θα σου δώσω ό,τι έχω.

Που δεν είναι “καλές συμπεριφορές” ή κόλπα.

Είναι η παρουσία μου. Η πίστη μου. Η αφοσίωση μου.

Η ανάσα μου, που ηρεμεί όταν είσαι κοντά.

Το βλέμμα μου, που σε ψάχνει.

Θέλω να ζήσω μαζί σου. Όχι για να σε κάνω χαρούμενη.

Αλλά γιατί κι εγώ αξίζω μια ζωή με νόημα.

 

Σχολιασμός:

Τα ζώα δεν είναι κατοικίδια-διακοσμητικά. Δεν είναι “καλά” ή “κακά”. Είναι πλάσματα με εμπειρίες, ψυχολογία, ανάγκες και ιστορία.

Αν θέλετε έναν σκύλο στη ζωή σας, δείτε τον πρώτα ως ύπαρξη, όχι ως “συμπλήρωμα της καθημερινότητάς σας”.

Σεβαστείτε τις φοβίες του. Δώστε του χρόνο. Μην περιμένετε να “είναι όπως τα άλλα”.

Είναι ακριβώς όπως είναι. Και αυτό, από μόνο του, αξίζει όλη την αγάπη που μπορείτε να δώσετε.

 

Η Ήρα τώρα που νιώθει ασφαλής, αρχίζει να ονειρεύεται

Συνεδρία: “Αν μπορούσα να σου πω για το μέλλον μου…”

..σκέφτεται και φαντάζεται

Αν μπορούσα να σου πω για το μέλλον μου, δε θα σου μιλούσα για παλάτια.

Θα σου μιλούσα για ένα μαλακό χαλάκι, δίπλα σε ανθρώπους που ανασαίνουν ήρεμα.

Δε θα ζητούσα τίποτα παραπάνω από αυτό που έχω τώρα:

Την οικογένειά μου. Αυτούς που με κοιτάνε όπως είμαι. Που δεν θέλουν να με κάνουν “καλύτερη”, αλλά με κάνουν να νιώθω καλύτερα.

Μια αγκαλιά που δε με σφίγγει. Ένα βλέμμα που με καταλαβαίνει. Ένα χέρι που με χαϊδεύει μόνο όταν εγώ το ζητάω.

Το μέλλον μου μυρίζει γρασίδι.

Μυρίζει χώμα μετά τη βροχή.

Ακούγεται σαν βήματα στο δάσος, σαν γέλιο από μακριά, σαν κορδόνια που λύνονται πρόχειρα πριν τρέξουμε.

Στο μέλλον μου… τρέχω.

Τρέχω με φίλους, άλλες μουσούδες, άλλες ουρές, σώματα που με περιμένουν να τους φτάσω.

Κι εγώ τα προλαβαίνω. Γιατί δεν φοβάμαι πια.

Κάθομαι έξω με την οικογένειά μου. Τους κοιτώ και με κοιτούν. Δεν λέμε τίποτα, αλλά ξέρουμε.

Ξέρουμε πως χτίσαμε κάτι μαζί. Έναν δεσμό. Ένα “εδώ ανήκω”.

Στο μέλλον μου, δεν υπάρχουν αλυσίδες.

Ούτε φωνές που πληγώνουν. Ούτε χέρια που χτυπούν.

Υπάρχει μόνο χώρος. Χρόνος. Κι ένα σπίτι που με χωράει, όχι γιατί είμαι “καλό σκυλί”, αλλά γιατί είμαι αυτή που είμαι.

Κι αν μπορούσα να φανταστώ τον κόσμο…

Θα ήθελα να είναι λίγο πιο φιλόξενος για εμάς.

Να μας βλέπουν σαν ψυχές, όχι σαν αντικείμενα.

Να μαθαίνουν τα παιδιά να διαβάζουν ουρές και αυτιά και σιωπές.

Να μας προσέχουν όταν γεράσουμε, όταν φοβόμαστε, όταν απλώς υπάρχουμε.

Θέλω έναν κόσμο που δεν θα χρειάζεται να ξεπεράσουμε τον πόνο,

γιατί δεν θα τον έχουμε γνωρίσει.

Αν μπορούσα να σου πω για το μέλλον μου…

Θα σου έλεγα: είναι απλό.

Και είναι γεμάτο ζωή.

 

Επίλογος

Η ιστορία της Ήρας δεν είναι απλώς μια αφήγηση ενός σκύλου που υπέφερε. Είναι η ιστορία του καθενός που έχει βρεθεί αντιμέτωπος με το τραύμα, της διαδικασίας της θεραπείας και της σημαντικότητας του να έχουμε δίπλα μας ανθρώπους που μας κατανοούν χωρίς να μας κρίνουν. Αυτές οι ιστορίες είναι εδώ για να μας υπενθυμίσουν πως, όπως οι άνθρωποι, έτσι και τα ζώα έχουν τη δική τους ψυχολογία, τις δικές τους ανάγκες και τη δική τους ιστορία.

Στη δουλειά της ψυχοθεραπείας, η αποδοχή, η ενσυναίσθηση και η κατανόηση είναι το κλειδί. Η Ήρα, μέσα από την αθωότητά της, μας προσκαλεί να κατανοήσουμε τη σημασία αυτών των στοιχείων όχι μόνο για την αλληλεπίδρασή μας με τους ανθρώπους, αλλά και με τα ζώα που συναντάμε στην πορεία μας. Η θεραπεία δεν είναι μόνο θέμα λόγων, αλλά και της σύνδεσης που δημιουργούμε, είτε είναι με άλλους ανθρώπους είτε με τα ζωάκια που είναι δίπλα μας.

Όπως η Ήρα, μπορούμε όλοι να βρούμε το δρόμο για την αποδοχή και την αγάπη — αρκεί να μάθουμε να βλέπουμε με τα μάτια της καρδιάς.