Τι είναι το διαγενεακό τραύμα;

Είναι ο ψυχικός πόνος που μεταδίδεται, συνειδητά ή ασυνείδητα, από τη μία γενιά στην επόμενη. Τραυματικά βιώματα όπως απώλειες, κακοποίηση, πόλεμος, μετανάστευση, ή χρόνια παραμέληση, αφήνουν αποτυπώματα όχι μόνο σε εκείνους που τα έζησαν, αλλά και στους απογόνους τους.

Μπορεί να εκδηλωθεί με:
– Χρόνιο άγχος ή φόβο χωρίς εμφανή αιτία
– Συναισθηματική αποσύνδεση
– Δυσκολία στις σχέσεις
– Ενοχές ή ντροπή που δεν φαίνεται να “ανήκουν” στον ίδιο τον άνθρωπο
– Χρόνιους ανεξήγητους σωματικούς πόνους, που δεν συνδέονται με οργανική αιτία

Πώς μεταφέρεται ένα τραύμα;

Το διαγενεακό τραύμα δεν περνά μόνο μέσα από τις αφηγήσεις ή την ανατροφή. Η επιστήμη δείχνει πως μπορεί να επηρεάσει ακόμη και τη βιολογία μας, μέσω της επιγενετικής: αλλαγές στην έκφραση των γονιδίων εξαιτίας τραυματικών εμπειριών, που περνούν στους απογόνους.

Αλλά και στο ψυχολογικό επίπεδο, οι γονείς που δεν είχαν την ευκαιρία να επεξεργαστούν τα τραύματά τους, μπορεί ασυνείδητα να μεταδώσουν στα παιδιά τους τρόπους αντίδρασης, φόβους ή συναισθηματική απόσταση, ως μηχανισμούς προστασίας.

EMDR: Όταν το σώμα και το μυαλό απελευθερώνουν την ιστορία

Το EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) είναι μια ψυχοθεραπευτική προσέγγιση που έχει αποδειχθεί ιδιαίτερα αποτελεσματική στην επεξεργασία τραυματικών εμπειριών – ακόμα κι αν δεν είναι «δικές μας» με τη στενή έννοια.

Το EMDR βοηθά το άτομο:
– Να ανακαλέσει το τραυματικό υλικό χωρίς να κατακλύζεται
– Να επεξεργαστεί τα συναισθηματικά και σωματικά αποτυπώματα του παρελθόντος
– Να απελευθερωθεί από βιώματα που παγίωσαν μια δυσλειτουργική εικόνα για τον εαυτό ή τον κόσμο
– Να δημιουργήσει έναν νέο νοηματικό χάρτη, βασισμένο στην ασφάλεια και όχι στον φόβο

Γιατί είναι σημαντικό να δουλέψουμε το διαγενεακό τραύμα;

Γιατί δεν θεραπεύουμε μόνο τον εαυτό μας – θεραπεύουμε και τη σχέση μας με τις προηγούμενες και τις επόμενες γενιές. Αναγνωρίζοντας τι δεν μας ανήκει, μπορούμε να επιλέξουμε πώς θα συνεχίσουμε. Δεν πρόκειται για απόδοση ευθυνών στους προγόνους, αλλά για συνειδητή ανάληψη ευθύνης απέναντι στην προσωπική μας πορεία.

Κλείνοντας…
Η θεραπεία δεν αλλάζει το παρελθόν, αλλά αλλάζει τον τρόπο που το κουβαλάμε. Μέσα από την προσέγγιση EMDR και το ειδικά σχεδιασμένο πρωτόκολλο βασισμένο στο διαγενεακό τραύμα, το άτομο μπορεί να συνδεθεί ξανά με τον εαυτό του όχι ως φορέας ενός τραύματος, αλλά ως δημιουργός μιας νέας ιστορίας.

Αν νιώθεις πως κουβαλάς κάτι που δεν μπορείς να εξηγήσεις, ίσως είναι καιρός να ρωτήσεις:
«Μήπως αυτό που νιώθω δεν ξεκίνησε από εμένα, αλλά μπορεί να τελειώσει με εμένα;»