Στη σύγχρονη εποχή, η Σωματική ψυχοθεραπεία (body oriented psychotherapy), θεωρείται μια εξαιρετικά διαδεδομένη θεραπευτική προσέγγιση. Τις βάσεις της Σωματικής Ψυχοθεραπείας έθεσε στις αρχές του 20ου αιώνα, ο ψυχίατρος και ψυχαναλυτής Βίλχεμ Ράϊχ ο οποίος υπήρξε μαθητής και συνεργάτης του Φρόυντ. Βασικός πυλώνας της θεωρίας του Ράιχ ήταν ότι το σώμα αντανακλά τη νοητική και συναισθηματική κατάσταση ενός ανθρώπου και κατά συνέπεια μέσω του σώματος μπορούμε να διαγνώσουμε την ψυχολογική δυσφορία και να αποκαταστήσουμε τη ψυχική υγεία. Ο Βίλχεμ Ράϊχ αναπτύσσει την έννοια του Χαρακτήρα. Στη Ραϊχική Σωματική Ψυχοθεραπεία, ο χαρακτήρας είναι ένας τρόπος άμυνας και προσαρμογής που σχηματίζεται στην παιδική ηλικία ως απάντηση σε τραυματικά βιώματα ή καταπιεσμένα συναισθήματα. Ο χαρακτήρας δεν είναι απλώς ψυχολογικός, αλλά ενσωματώνεται και στο σώμα, δημιουργώντας χρόνια μυϊκή ένταση, που ο Βίλχελμ Ράιχ ονόμασε μυϊκή θωράκιση (muscular armor).

Πώς σχηματίζεται ο χαρακτήρας;

Κατά την ανάπτυξη του παιδιού, αν οι βασικές του ανάγκες (π.χ. αγάπη, αποδοχή, αυτονομία, έκφραση) δεν ικανοποιηθούν, δημιουργούνται άμυνες για να προστατευτεί από τον πόνο, αυτές οι άμυνες αποτυπώνονται στο σώμα μέσω μυϊκής έντασης, αναπνευστικών μπλοκαρισμάτων και συγκεκριμένων σωματικών στάσεων. Με τον καιρό, αυτή η «πανοπλία» γίνεται τρόπος ύπαρξης, διαμορφώνοντας τη συμπεριφορά, τις σχέσεις και τη στάση ζωής του ατόμου. Ο Ράιχ υποστήριζε ότι το τραύμα και η καταπίεση των συναισθημάτων αφήνουν ίχνη στο σώμα, δημιουργώντας μυϊκή θωράκιση (muscular armor). Αυτή η θωράκιση διαμορφώνεται σε διαφορετικά σημεία του σώματος ανάλογα με την ηλικία και το αναπτυξιακό στάδιο στο οποίο το παιδί βίωσε τη ματαίωση ή το τραύμα και το οποίο καταφεύγει σε σωματικές άμυνες. Αυτές οι άμυνες εκδηλώνονται ως χρόνια μυϊκή ένταση, αλλαγές στη στάση του σώματος και περιορισμοί στην αναπνοή. Η θωράκιση αυτή μένει στο σώμα και επηρεάζει τη συμπεριφορά και την προσωπικότητα του ατόμου στην ενήλικη ζωή. Τα βιώματα της παιδικής ηλικίας δεν αποθηκεύονται μόνο στη μνήμη, αλλά και στο σώμα διαμορφώνοντάς το. Η καταπιεσμένη ενέργεια εγκλωβίζεται στους μυς και επηρεάζει τον τρόπο που κάποιος κινείται, αναπνέει και αισθάνεται. Μία από τις βασικές αρχές της Σωματικής Ψυχοθεραπείας συνιστά η θεώρηση ότι το σώμα είναι εξίσου σημαντικό με τον λόγο και το συναίσθημα κατά τη διάγνωση αλλά και κατά τη θεραπεία ενός ατόμου.

Η μέθοδος που ανέπτυξε ο Ράιχ, της Χαρακτηροαναλυτικής Νευροφυτοθεραπείας, αποτελεί μια συστηματική διαδικασία για τη σταδιακή βελτίωση της σωματικής κατάστασης του θεραπευόμενου. Πάντα συνοδεύεται από ανάλυση του υλικού που προκύπτει, αναδεικνύοντας σκέψεις, πεποιθήσεις, συναισθήματα και άμυνες. Στο πλαίσιο της θεραπείας, εφαρμόζονται συγκεκριμένες νευρομυϊκές ασκήσεις ή «δράσεις» που εκτελεί ο θεραπευόμενος κατά τη διάρκεια των συνεδριών. Οι ασκήσεις αυτές στοχεύουν σε συγκεκριμένες περιοχές του σώματος που συνδέονται άμεσα με τα στοιχεία του Χαρακτήρα. Ο Ράιχ ονόμαζε αυτή τη διαδικασία «αποθωράκιση», αναφερόμενος στην ασυνείδητη και μόνιμη μυϊκή ένταση που σχετίζεται με ψυχικά συμπτώματα. Οι νευρομυϊκές ασκήσεις ή actings μπορούν να ενεργοποιήσουν ολόκληρο το σώμα ή συγκεκριμένα σημεία, τα οποία συσχετίζονται με συγκεκριμένη εξελικτική φάση του ατόμου.

Το μεγάλο πλεονέκτημα της εισαγωγής του σώματος στη ψυχοθεραπεία, και ιδιαίτερα της Νευροφυτοθεραπείας, είναι ότι αποκτάμε πρόσβαση και αντιμετωπίζουμε με επιτυχία τα ίχνη εμπειριών από την προλεκτική περίοδο, τα οποία είναι καταγεγραμμένα στην σωματική μνήμη.

Η Σωματική Ψυχοθεραπεία είναι ένας σημαντικός κλάδος της ψυχοθεραπείας και αποτελεί μια ιδιαίτερη θεραπευτική προσέγγιση με πλατιά επιστημονική και θεωρητική βάση. Έχει μακρά ιστορία, η οποία απαρτίζεται από πληθώρα επιστημονικών γνώσεων και δημοσιεύσεων βασισμένων σε έγκυρες θεωρητικές θέσεις. Η Σωματική Ψυχοθεραπεία είναι μια επιστήμη που αναπτύσσεται, για περισσότερα από ογδόντα χρόνια, λαμβάνοντας υπόψη τις έρευνες στη βιολογία, την ανθρωπολογία, την ιστορία των πολιτισμών, τη νευροφυσιολογία, τη νευροψυχολογία, την νευροανοσολογία, την εξελικτική ψυχολογία, τη νεογνολογία, την εμβρυολογία, την προγεννητική έρευνα και τις περιγεννητικές σπουδές, όπως και τα ευρήματα που προέρχονται από την εμπειρία της άσκησής της. Έχει κατοχυρωθεί επιστημονικά από την ΕΑΡ [EUROPEAN ASSOCIATION FOR PSYCHOTHERAPY] και τα επαγγελματικά προσόντα που απαιτούνται για την άσκησή της έχουν επίσης οριστεί και επιστημονικά.